Rubcow, Borys

hlebek, pt., 16/09/2011 - 20:57

Borys Rubcow urodził się 9 marca 1899 na stacji kolei zakuakaskiej Kowlar (dziś Azerbejdżan), gdzie zatrudniony był jego ojciec. W 1904r. ojciec Borysa, jako oficer rezerwy został zmobilizowany i walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej. Po jej zakończeniu został przydzielony do jednego z pułków stacjonujących w Nowosybirsku. Wkrótce przeniosła się tam jego rodzina. W wieku 10 lat Borys został oddany na naukę do Omskiego Korpusu Kadetów. Po jej ukończeniu, wiosną 1917r. wstąpił do Morskiego Korpusu Kadetów. Wkrótce wraz z innymi kadetami swojego rocznika został wysłany do Władywostoku, gdzie rozpoczał szkoleniowy rejs po południowo-zachodnich akwenach Oceanu Spokojnego. W tym czasie w Rosji wybuchła rewolucja. Mimo iż część załogi flotylli chciała wrócić do domu, sprzeciwiało się temu dowództwo. Do Władywostoku Rubcow powrócił jesienią 1918r. Miasto znajdowało się jeszcze w rękach białogwardzistów. Za publiczne wystąpienia przeciw wojnie domowej został on wykluczony z grona uczniów Szkoły Morskiej, w którą przeorganizowano Morski Korpus Kadetów. Z tego względu Rubcow kontynuował naukę na wydziale mechanicznym władywostockiej Politechniki. Jednak i tu nie było mu dane długo studiować. Mimo iż próbował uniknąć mobilizacji, aresztowany przez milicję został przekazany do dyspozycji władz wojskowych. Za unikanie służby wojskowej groził mu sąd wojenny. Uniknął go dzięki temu, iż zauwazył go znajomy z korpusu kadetów, który kompletował załogę pociągu pancernego. Do momentu zakończenia przygotowywania składu do walki, Rubcow mógł kontynuować naukę na politechnice. Dzięki temu pomyślnie ukończył I rok studiów.

Wiosną 1919r. wśród załogi pociągu pancernego zawiązała się rewolucyjna organizacja, do której należał i Rubcow. Jesienią tego roku przygotowała ona zamach na dowódcę. Wskutek tego załodze groziło śledztwo i sąd wojenny. W związku z tym Rubcow uciekł i schronił się na prowincji. W listopadzie tego roku we Władywostoku wybuchło powstanie, w którym czynnie uczestniczył i Rubcow. Zostało ono jednak zdławione przez wojska interwencyjne i siły Kołczaka. Ponownie powstanie przeciw władzy Kołczaka wybuchło w styczniu 1920r. Tym razem zakończyło się ono sukcesem powstańców. W trakcie tych walk Rubcow dowodził jednym z powstańczych oddziałów. Niedługo później wstąpił do partii bolszewickiej i rozpoczął pracę na stanowisku adiutanta w Oddziale Politycznym Rady Wojennej tymczasowych władz Dalekiego Wschodu, gdzie zajmował się weryfikacją byłych oficerów carskiej armii. W kwietniu 1920r. Władywostok został ponownie zaatakowany przez interwencyjne wojska japońskie. W tym czasie Rubcow został wyznaczony przedstawicielem władz tymczasowych na okręg sachaliński. Ze względu na to, że ziemie te zajęte zostały przez siły japońskie, musiał wrócić do Władywostoku. Wówczas otrzymał stanowisko w oddziale technicznym Biura Dalekowschodniego Komitetu Centralnego WKP(b) przy Komitecie Partii Kraju Przymorskiego. Funkcję tę sprawował do czerwca 1920, kiedy to otrzymał stanowisko komisarza wojennego przy dowódcy fortecznej milicji na Wyspie Rosyjskiej, a następnie pełnomocnika politycznego przy Wojskowej Szkole Instruktorskiej, a także Korpusach Kadetów omskim i chabarowskim, które były ewakuowane do Władywostoku. Jednocześnie był sekretarzem organizacji partyjnej Wyspy Rosyjskiej, pełniąc przy tym wiele innych funkcji politycznych. Trwało to do listopada 1920 r., kiedy uwolnił się od większości ciążących na nim obowiązków, oprócz pracy w Szkole Instruktorskiej. Zimą 1921r. wznowione zostały walki na Dalekim Wschodzie, a w marcu tego roku białogwardziści przejęli władzę na Przymorzu. Rubcowowi udało się uciec z Władywostoku i schronił się na prowincji. Tam zaangażował się w działalność partyzancką, pełniąc kolejno funkcje Naczelnika Sztabu Wojsk Okręgu Przymorskiego, Naczelnika Sztabu Wojsk Partyzanckich Suczańskiego Rejonu Wojskowego, Naczelnika Centralnego Sztabu Partyzanckich Oddziałów Przymorza, a wreszcie dowodzącego partyzanckimi oddziałami Przymorza. Kiedy wreszcie w październiku 1922r. oddziałom partyzanckim i regularnym wojskom radzieckim udało się ostatecznie wyprzeć interwentów i białogwardzistów z Władywostoku, Rubcow został mianowany Naczelnikiem Sztabu Ekspedycji Wojskowej do Kraju Ochocko-Kamczackiego. Głównym zadaniem, które stały przed tymi oddziałami było oczyszczenie owego terytorium, niedawno opuszczonego przez interwencyjne wojska japońskie, z sił białogwardzistów, rabusiów oraz piratów. Ze względu na niedostatki kadry Rubcow pełnić musiał funkcje kierownika Oddziału Organizacyjno-szkoleniowego Gubernialnego Biura WKP(b), członka redakcji miejscowej gazety Gwiazda Polarna a wreszcie członka Trybunału Rewolucyjnego. Ekspedycja zakończyła się w wrześniu 1923r. Zapewne w jej trakcie Rubcow poznał i zaprzyjaźnił się z Władimirem Arsienjewem- podróżnikiem i badaczem tych terenów, autorem powieści Dersu Uzała.

Po powrocie do Władywostoku, został odkomenderowany do Czyty, do dyspozycji Rady Rewolucjno-Wojennej 5 Armii. Został tam wyznaczony armijnym inspektorem do spraw fizycznego przygotowania żołnierzy. Po rozformowaniu tej jednostki Rubcow, mimo próśb o zwolnienie ze służby, został oddany do dyspozycji Rady Rewolucyjno-Wojennej Syberyjskiego Okręgu Wojskowego. Na rozkaz dowodzącego okręgiem został Naczelnikiem Sztabu 35 Pułku Strzelców z siedzibą w Tatarsku (omska gubernia). Ostatecznie, ze względu na stan zdrowia w lipcu 1925r. został zwolniony ze służby wojskowej.

Od 1927 do 1931r. Borys Rubcow pracował w wydawnictwie Книжное дело, z siedzibą w Chabarowsku, sprawując ponadto rozmaite funkcje społeczne i partyjne. W 1929r. uczestniczył (najpierw jako naczelnik sztabu Przychankijskiej Grupy Wojsk Samodzielnej Dalekowschodniej Armii Czerwonego Sztandaru, następnie zastępca naczelnika operacyjnego oddziału sztabu Samodzielnej Dalekowschodniej Armii Czerwonego Sztandaru) w konflikcie o kolej wschodniochińską.

Dwa lata później w 1931r. Borys Rubcow wyjechał do Moskwy, gdzie pracował w instytucjach centralnych ZSRR. Tam początkowo został zatrudniony w wydawnictwie OGIZ, gdzie był członkiem zarządu, później zawiadywał sektorem druku w Ludowym Komisariacie Komunikacji (NKPS), wreszcie przez Komitet Centralny WKP(b) został skierowany do pracy w Ludowym Komisariacie Transportu Wodnego (Narkomwod), gdzie zajmował się zagadnieniami transportu morskiego.

W 1932r. podjął wieczorowe studia na wydziale historycznym Instytutu Czerwonej Profesury. Mimo, że ukończył je, na kierunku „Historia Zachodu”, w 1936r., to już od jesieni 1935r. prowadził działalność dydaktyczną. W kilku moskiewskich uczelniach, z którymi był związany (m. in. Komunistyczny Uniwersytet Pracujących Wschodu, moskiewskie Miejski i Okręgowy Instytuty Pedagogiczne, wreszcie Naukowo Badawczy Instytut Problemów Narodowych i Kolonialnych) wykładał kursy historii krajów kolonialnych i zależnych, a także historii Kominternu. Dydaktyką zajmował się do momentu ataku Niemiec na ZSRR. Ponadto od 1937r. był sekretarzem redakcji czasopisma naukowego „Historyk marksista”, a także pracował w Instytucie Historii Akademii Nauk ZSRR.

W czasie II wojny światowej został zmoblilizowany już 19 lipca 1941r. i skierowany do pracy w sztabie Frontu Południowego. Ponadto uczestniczył w pracach sztabowych Północnej Grupy Wojsk Frontu Zakaukaskiego, Frontu Północnokaukaskiego oraz Armii Przymorskiej. Od sierpnia do października 1944r. wykonywał specjalne zadanie w Rumunii zlecone mu przez Sztab Generalny Armi Czerwonej. Od marca 1945 r. był wojennym komendantem okręgu trzcianeckiego. Tu zaprojektował i wybudował na rynku miejskim mauzoleum żołnierzy poległych w Trzciance i okolicach. Komendantem wojennym był do listopada 1945r. Ze służby w armii został zwolniony, za wstawiennictwem Akademii Nauk ZSRR w stopniu podpułkownika w początkach 1946r..

Do pracy naukowej powrócił w kwietniu tego roku, a w październiku prezydium Akademii Nauk mianowało go sekretarzem rady redakcyjno-wydawniczej Akademi Nauk Związku Radzieckiego. Funkcję tę piastował do śmierci. Zmarł w 1952r.